We leven in een onzekere tijd. Je kunt geen nieuwsapp openen zonder een kop tegen te komen die neerkomt op “X wil duidelijkheid van Y”. Hierbij is meestal sprake van dat een persoon of instelling duidelijkheid wil van een andere persoon of instelling, voordat zij denken vervolgstappen of een beslissing te kunnen nemen. Onbedoeld plaatsen we onszelf hiermee in een afhankelijke positie, waarbij de schuld van onduidelijkheid bij een ander wordt gelegd. Dit proces van “onszelf afhankelijk maken en de schuld bij een ander leggen” zagen wij ook voor de Corona-tijd al bij veel bedrijven, al wordt het nu wel versterkt. Wellicht is het juist nú de tijd om daar verandering in te brengen.
Eigenlijk hebben we een gekke keten van (on)duidelijkheid gecreëerd met z’n allen. Professionele wielrenners willen duidelijkheid van hun teams, maar daarvoor willen teams duidelijkheid van de grote rondes (Tour du France, etc.), daarvoor wil de Tour du France duidelijkheid van de UCI (de mondiale wielerbond) en daarvoor wil de UCI duidelijkheid van overheden. Geven overheden vervolgens duidelijkheid (in deze onduidelijke tijden), dan zijn we niet blij met hun besluit en tekenen we protest aan. Wauw… Eigenlijk willen we dus dat iedereen doet wat wij willen. Kleine kans in zo’n complexe keten.
De behoefte aan duidelijkheid blijkt sterk. Al zou het misschien niet zo verkeerd zijn als wij mensen leren omgaan met onduidelijkheid. (Maar dat is een onderwerp voor een toekomstig blog). Laten we er even vanuit gaan dat we duidelijkheid moeten/willen creëren. Waarom focussen we dan zo sterk op de invloed die de buitenwereld hierop heeft? Waarom focussen we zo weinig op de invloed die wij zelf hierop (kunnen) hebben?
Overigens word ik ook wel eens positief verrast. Zo trok Canada zich terug uit de Olympische Spelen indien deze dit jaar plaats zouden vinden, nog zonder dat het IOS hier een besluit over had genomen. En ja, de meeste Canadese sporters konden dan alsnog meedoen onder de neutrale vlag, maar dat was dan hun eigen keuze. Ook individuele sporters kiezen voor zichzelf: Zo trok de Rus Khabib Nurmagomedov (wereldkampioen MMA in het lichtgewicht) zich uit eigen beweging terug uit zijn titelgevecht, terwijl de UFC (de MMA-bond) het gevecht hoopte door te laten gaan. Dit betekent mogelijk voor Kahbib dat de UFC zijn wereldtitel van hem afneemt.
Voetbalclubs doen het nog weinig. Ajax en PSV kunnen er ook zelf voor kiezen om dit jaar niet meer te spelen. Maar (en ja, dat vul ik in) ze zijn bang voor de consequenties die dit kan hebben. We geven immers liever een ander de schuld van onduidelijkheid, dan dat we zelf kiezen en de gevolgen accepteren (zoals bijv. Canada deed).
Vaak is het wel te begrijpen dat mensen en organisaties zelf niet de stekker uit iets trekken (of juist elders in steken). Maar laten we er ook oog voor hebben dat we daarmee zelf onze afhankelijk en onduidelijkheid creëren en laten voortbestaan. Dit is een keuze, maar accepteer dan ook de gevolgen van deze keuze. De kans is groot dat de organisatie die jij/jullie onduidelijkheid verwijten, exact hetzelfde doet als jij/jullie. Er is letterlijk geen verschil. Dus; als je hen iets verwijt, dan zul je ook hand in eigen boezem moeten steken.
Bij bedrijven zagen we dit al langer. Bijvoorbeeld: “Wanneer een directieteam nieuwe kernwaarden heeft geformuleerd, zijn deze vaak nog vrij abstract. Medewerkers ‘verwijten’ hun leidinggevende deze onduidelijkheid, op zijn/haar beurt legt de leidinggevende de schuld bij het directieteam. Vervolgens wordt dit weer aangegrepen als reden/excuus om af te wachten, om niks te veranderen, om niks te vragen. Afwachten tot het directieteam meer duidelijkheid biedt.”
Terwijl jíj jezelf meer duidelijkheid kunt bieden dan je denkt. Je kunt gaan experimenteren wat voor jou werkt en wat niet (en zo het directieteam van nuttige, impactvolle input gaan voorzien). Je kunt voor jezelf en je team concreet gaan maken hoe deze abstracte kernwaarden er bij jullie daadwerkelijk uit zouden kunnen zien; Jullie weten immers het best hoe jullie werk eruit ziet. Je kunt nog veel meer. En nee, dat houdt niet in dat het directieteam geen werk te doen heeft. Maar dat houdt wel in dat jij jezelf minder afhankelijk hoeft op te stellen van de (on)duidelijkheid die zij bieden.
Hopelijk zetten we je met deze blog aan het denken. Helpt dit je om je meer op je cirkel van invloed te richten. Of om meer onduidelijkheid te accepteren. Of om meer begrip te hebben voor andere instanties (waar jij je afhankelijk van opstelt), omdat je weet dat zij exact hetzelfde doen als dat jij doet.
Benieuwd hoe je hiermee als organisatie aan de slag kunt? Fresh Habits staat klaar voor je!