Bij Fresh Habits splitsen we vitaal leiderschap op in twee onderdelen: vitaal zelfleiderschap en vitaal leidinggeven. Vitaal zelfleiderschap is in onze ogen een voorwaarde om überhaupt aan de slag te kunnen gaan met vitaal leidinggeven. Deze blog geeft een korte introductie in deze thema’s.
Vitaal zelfleiderschap
Vitaal zelfleiderschap vraagt een investering (in jezelf). Het leuke aan deze investering is dat deze zich vanzelf terugbetaalt. Hier rechts zien jullie een figuur met daarin de focusgebieden binnen vitaal zelfleiderschap. De
vraag is eigenlijk simpel: wat doe jij of ga jij doen m.b.t. elk van deze thema’s? 
Ik vroeg aan Sophie hoe zij hier vorm aan geeft. Bewegen doet zij door te sporten (vooral zwemmen en
hardlopen) maar ook door te spelen met haar nichtjes. Die trampoline op! Daarnaast is zij aan het promoveren
wat zorgt voor leren en ontwikkelen. Ook leest zij veel vak gerelateerde boeken en artikelen. Voor haar is het bewust zoeken naar balans tussen werk en ontspanning mentaal van belang. Regelmatige vakanties en uitstapjes dus! Voeding gaat bij Sophie vrij ver. Ze is niet alleen vegetariër, maar eet ook nog eens zo vaak mogelijk suikervrij!
Daarnaast vroeg ik haar ook wat dit haar opleverde. Ze merkt dat haar energie stabieler is wanneer ze goed op haar voeding let. Leren en ontwikkelen heeft voor haar vooral een indirect effect; Ze geniet voornamelijk van de gesprekken die ze met anderen kan voeren over nieuwe inzichten die ze heeft verkregen. Sinds Sophie eigen baas is, is ze meer aan het sporten. Ze merkt sindsdien ook dat ze lekkerder in haar vel zit (wauw, hoe belangrijk is dat!). En als laatste mentaal, dit gaat voor haar om balans. Balans tussen er vol voor gaan en ontspannen. De balans die nodig is om dingen op de langere termijn leuk te blijven vinden en dus op een gezonde manier vol te kunnen houden.
Zelf zou ik daar nog een 4—tal competenties aan toe willen voegen die, zowel bij jou als bij je team, meer tot uiting kunnen komen door deze focusgebieden aandacht te geven:
Creativiteit: Ontwikkelen en leren zorgen vaak voor inspiratie. Bewegen en mentaal kunnen er juist voor zorgen dat ons creatieve brein de ruimte krijgt om deze inspiratie te verwerken tot nieuwe ideeën. Wie herkent het niet dat de beste ideeën vaak tijdens het sporten of een moment van ontspanning opkomen?
Relativeringsvermogen: In de waan van de dag kunnen we onze eigen verantwoordelijkheden en ergernissen zo serieus nemen. Soms is het nodig om even afstand te nemen, waarbij even niet aan het werk denken cruciaal is. Bewegen en mentaal kunnen hier zeker bij helpen!
Flexibiliteit: Door continu gevoed te worden met nieuwe ideeën (leren/ontwikkelen) blijft ons brein flexibeler. Door fysiek fit te zijn wordt ons energieniveau flexibeler. Een combinatie van deze vormen van flexibiliteit werkt ontzettend prettig voor change managers.
Zelfvertrouwen: Beter in je lijf zitten geeft zelfvertrouwen. Wanneer mensen in een leeromgeving merken dat ze in staat zijn zich nieuwe werkvormen of methoden eigen te maken, geeft hen dit meer vertrouwen dat ze dat ook in andere situaties kunnen.
Vitaal Leidinggeven
Dit tweede onderdeel van vitaal leiderschap verdelen wij onder in 4 aandachtsgebieden: voorbeeldgedrag uitspreken, individuele oplettendheid, team en uitdagen.
Het begint bij voorbeeldgedrag. Als het goed is, is hier een goede stap mee gezet bij vitaal zelfleiderschap. Vervolgens is het van belang dat voorbeeldgedrag wordt uitgesproken. Kijkend naar mijzelf, ik mediteer al een aantal maanden (mentaal). Toch sprak ik dit naar bijna niemand uit, omdat ik me toch lichtelijk geneerde en enigszins bang was voor reacties. Door deze ‘angst’ bleef mijn gedrag hangen in vitaal zelfleiderschap en maakte het nooit de stap naar vitaal leidinggeven.
Daarnaast is individuele oplettendheid van belang. Hierbij gaat het om kleine dingen. Loopt een medewerker van jou naast je de trap op en komt deze hijgend boven? Durf hier dan het gesprek over aan te gaan. Komt een medewerkers gestresster over dan je van hem/haar gewend bent? Plan een afspraak in om het hier over te hebben.
Heb het over vitaliteit als team. Plan een keer een teammeeting in en promoveer vitaliteit tot een onderwerp waar mensen over na gaan denken. Een 2de meeting kan een simpel model (zoals bijv. de cirkel hierboven) worden gebruikt om mensen aan te zetten hun gedrag te veranderen.
Als laatste: uitdagen. Willen meerdere mensen stoppen met roken, maak er als leidinggevende een speelse competitie van. Schrijf een team in voor een laagdrempelig sportief event. Er zijn honderden initiatieven te bedenken. Probeer het gewoon en leer ervan. Na verloop van tijd zullen vanzelf 2 of 3 initiatieven standhouden en anderen verdwijnen. Dat is oké.
Vitaal leiderschap gaat dus niet alleen om sporten, het gaat om gezond bezig te zijn binnen en buiten werk. Fysiek en mentaal. Vitaliteit heeft een direct effect op prestaties van mensen op de korte én lange termijn en dus ook op het resultaat van een organisatie.
Vond je deze blog over vitaal leiderschap leuk en ben je nieuwsgierig naar meer blogs over leiderschap? Lees dan ook deze blog even.